terk edilme korkusu

Terk Edilme Korkusu: Nedir, Belirtileri ve Nedenleri Nelerdir?

Terk edilme korkusu, kişinin bir ilişkide partneri ya da önemli bir bağ kurduğu kişi tarafından terk edileceğine dair yoğun bir endişe duyması durumudur. Bu korku, zaman zaman herkesin yaşayabileceği bir endişeden farklıdır; çünkü terk edilme korkusuna sahip bireyler, bu düşünceyi yoğun ve sürekli bir şekilde yaşarlar. Bu durum, ilişkilerini şekillendirme biçimlerini ve yaşamlarını ciddi şekilde etkileyebilir.

Terk Edilme Korkusunun Özellikleri

Terk edilme korkusu olan kişiler, genellikle her ilişkinin bir gün biteceğine dair bir inanca sahiptir. Bu durum, onların ilişkilerinde aşırı kontrollü, yapışkan ya da kıskanç davranışlar sergilemelerine neden olabilir. Aynı zamanda, sürekli olarak ilişkiyi tehdit eden senaryolar üretirler ve bu senaryolar üzerinde düşünerek ilişkiye dair yoğun bir endişe yaşarlar.

Bu korkuya sahip kişiler:

  • İlişkilerde her sorunun ilişkiyi bozacağına inanır.
  • Partnerlerini kaybetmemek için aşırı çaba gösterir.
  • Kıskançlık, aşırı sahiplenme ve kontrolcü davranışlar sergiler.
  • Partnerinin diğer insanlarla olan ilişkilerini tehdit olarak algılayabilir.

Terk edilme korkusu, yalnızca romantik ilişkilerle sınırlı değildir. Aile üyeleri, arkadaşlar veya iş ilişkilerinde de bu korkunun etkileri görülebilir.

Terk Edilme Korkusunun Belirtileri

Terk edilme korkusu, duygusal, davranışsal ve sosyal alanlarda çeşitli belirtilerle kendini gösterir. İşte bu korkunun yaygın belirtileri:

  1. Duygusal Yakınlıktan Kaçınma:
    Duygusal bağ kurmaktan kaçınarak terk edilme olasılığını en aza indirmeye çalışmak.
  2. Uzun Süreli İlişkilerden Kaçınma:
    Daha kısa ve yüzeysel ilişkiler tercih ederek terk edilme riskini azaltma çabası.
  3. Aşırı Memnun Etme Çabası:
    Partneri memnun etmek ve ilişkiyi sürdürmek için kişinin kendi ihtiyaçlarını göz ardı etmesi.
  4. Eleştiriye Aşırı Hassasiyet:
    Partnerin eleştirilerini kişisel bir tehdit olarak algılama ve bu eleştiriler karşısında yoğun suçluluk duyma.
  5. Kıskançlık ve Aşırı Sahiplenme:
    Partnerin hayatındaki diğer kişileri bir tehdit olarak görme ve aşırı kıskançlık hissetme.
  6. Sağlıksız İlişkilere Devam Etme:
    Terk edilme korkusu nedeniyle toksik ve zararlı bir ilişkiyi sonlandırmakta zorlanma.
  7. Güven Sorunları:
    Partnerin sadakati ya da duygusal bağlılığı konusunda sürekli şüphe duyma.
  8. Yalnız Kalma Korkusu:
    Sosyal çevrede yeni ilişkiler kurma konusunda çekimser davranma ve yalnız kalma korkusu.

Terk Edilme Korkusunun Nedenleri

Terk edilme korkusunun kökenleri genellikle bireyin yaşamının erken dönemlerindeki deneyimlere dayanır. Bu korkunun gelişmesinde önemli rol oynayan faktörler şunlardır:

  1. Bebeklik Dönemindeki Deneyimler:
    • Bakım veren kişinin tutarsız ilgisi ya da uzun süreli yokluğu.
    • Anne veya babanın kaybı.
  2. Çocukluk Dönemindeki Travmalar:
    • Yakın bir aile üyesinin kaybı.
    • Taşınma, okul değişikliği gibi sosyal çevre kayıpları.
  3. Yetişkinlik Dönemindeki Deneyimler:
    • Önceki ilişkilerde terk edilme veya aldatılma gibi travmatik olaylar.
    • Çevrede güven oluşturamayan ya da manipülatif kişilerle kurulan ilişkiler.

Bu yaşantılar, bireyin terk edilme korkusunu öğrenmesine ve bu korkunun yaşam boyu süren bir kaygı haline dönüşmesine neden olabilir.

Terk Edilme Korkusunun Sonuçları

Uzun süreli terk edilme korkusu, bireyin hem zihinsel sağlığını hem de yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Bu korkunun neden olduğu başlıca sorunlar şunlardır:

  • Depresyon: Sürekli olarak terk edilme korkusu, kişinin kendini değersiz hissetmesine ve depresyona neden olabilir.
  • Kaygı Bozukluğu: Terk edilme korkusu olan bireyler, sürekli endişe hali içinde olabilir.
  • Yakınlık Korkusu: İlişkilerde duygusal bağ kurmaktan kaçınabilirler.
  • Özgüven Eksikliği: Partnerlerinin sevgisini kaybetme korkusu, bireyin özgüvenini zedeler.
  • İletişim Problemleri: Bu korku, bireylerin ilişkilerde sağlıklı iletişim kurmasını zorlaştırabilir.

Terk Edilme Korkusuyla Başa Çıkma Yöntemleri

Terk edilme korkusu, fark edildiği ve üzerinde çalışıldığı takdirde yönetilebilir bir durumdur. Bu korkuyla başa çıkmak için uygulanabilecek bazı yöntemler:

  1. Farkındalık Geliştirin:
    Bu korkuyu ve ilişkilere olan etkisini anlamak, başa çıkma sürecinin ilk adımıdır.
  2. Duygusal İhtiyaçlarınızı İfade Edin:
    Partnerinizle açık ve dürüst bir şekilde duygularınızı paylaşın. İhtiyaçlarınızı ifade etmek, ilişkinizdeki güveni artırabilir.
  3. Özgüveninizi Güçlendirin:
    Kendi değerinizin farkına varmak ve kendinize güvenmek, terk edilme korkusunun etkilerini hafifletebilir.
  4. Kontrolü Bırakmayı Öğrenin:
    Partnerinizi sürekli kontrol etmeye çalışmak yerine, ilişki içinde sağlıklı sınırlar belirleyin.
  5. Profesyonel Destek Alın:
    Terk edilme korkusu, bir terapist yardımıyla daha etkili bir şekilde ele alınabilir. Özellikle bilişsel davranışçı terapi (CBT), bu korkunun altında yatan düşünce kalıplarını değiştirmenize yardımcı olabilir.

Sonuç

Terk edilme korkusu, bireyin hem duygusal hem de sosyal yaşamını ciddi şekilde etkileyebilir. Ancak bu korkunun üstesinden gelmek mümkündür. Özgüveninizi geliştirmek, sağlıklı sınırlar belirlemek ve gerekirse profesyonel destek almak, bu süreçte size yardımcı olabilir. Unutmayın, sağlıklı ilişkiler karşılıklı sevgi, saygı ve güven üzerine kuruludur. Terk edilme korkusunun ilişkilerinize olan etkilerini fark ettiğinizde, bu durumu değiştirmek için harekete geçmekten çekinmeyin.

Çanakkale Psikolog Uzm. Klinik Psikolog Duygu Engin