Okula uyum süreci, çocuğun okula alışma ve okuldaki kurallara adapte olma sürecidir. Bazı çocuklar bu süreci kolay bir şekilde atlatırken, bazı çocuklar uyum sağlamakta zorlanabilir.
Okula Uyum Süreci Nedir?
Eğitim-öğretim yılının başlamasıyla birlikte hem çocuklar hem de ebeveynler için yeni bir dönem başlar. Özellikle pandemi sürecinde uzun süre evde kalan çocukların sosyal becerileri ve ilişkileri zayıflamış, uyku ve yemek düzenleri bozulmuş ve teknolojiye olan bağımlılıkları artmıştır. Bu nedenle okula dönüş süreci, çocukların eski düzenlerine yeniden adapte olmaları açısından zaman alabilir. Özellikle, disiplinli ve kurallı bir ortama geçiş yapan çocuklarda şu belirtiler görülebilir:
- Derslere odaklanmada güçlük
- Ödev yapmada isteksizlik
- Sınıf kurallarına uymakta zorlanma
- Okula gitmeyi reddetme
- Ağlama krizleri ve ayrılma kaygısı
- Akademik performansta düşüş
Bu süreçte ebeveynlerin sakin, sabırlı ve destekleyici bir tutum sergilemeleri büyük önem taşır. Okul ile iş birliği içinde olmak, çocuğun uyum sürecini hızlandırır ve daha sağlıklı bir şekilde adapte olmasını sağlar. Ancak uyum sürecinin uzaması veya ailelerin başa çıkamadığı durumlar söz konusu olduğunda, bir uzmandan destek almak faydalı olabilir.
Aileler İçin Öneriler
1. Çocuğun Duygularını Anlayın ve Destekleyin
Çocuklar, okula başlama sürecinde anne ve babadan ayrılmakta zorlanabilir ve yeni ortamlarına alışmak için zamana ihtiyaç duyabilirler. Bu durum doğal bir süreçtir ancak ebeveynlerin tutumları ve davranışları sürecin uzunluğunu belirleyebilir.
- Çocuğunuzun yanında olduğunuzu hissettirin.
- Sabırlı olun ve onu anlamaya çalışın.
- Onun duygu ve düşüncelerini paylaşmasını teşvik edin.
- Kaygılarını küçümsemeyin, eleştirmeyin veya akranlarıyla kıyaslamayın.
2. Okula Hazırlık Sürecini Destekleyin
Okula başlamadan önce yapılacak bazı hazırlıklar, çocuğun psikolojik olarak okula daha kolay adapte olmasını sağlayabilir:
- Okul hakkında olumlu konuşmalar yaparak okula gitmenin onun için bir sorumluluk olduğunu anlatın.
- Çocuğunuzun okula gitmesi konusunda kararlı ve net bir duruş sergileyin.
- Okul alışverişi ve çantasını hazırlama gibi süreçlere çocuğunuzu dahil edin.
3. Vedalaşma Sürecini Kısa ve Net Tutun
Çocuğunuz okula gitmek istemediğinde onu zorla bırakmak zor olabilir. Ancak vedalaşma süresinin kısa tutulması, çocuğun daha hızlı adapte olmasına yardımcı olur.
- Vedalaşırken mutlaka “Hoşça kal” demeyi unutmayın.
- Çocuğunuzu okuldan alacağınız zamanı belirterek güven duygusunu pekiştirin.
- Okulun ilk gününde yaşanabilecek olumsuzluklara karşı sabırlı olun ve çocuğa karşı hissettirdiğiniz öfkeyi kontrol edin.
4. Çocuğun Kaygılarını Ciddiye Alın
Okula başlama süreci, bazı çocuklarda kaygıya ve korkuya neden olabilir. Bu süreçte çocuğun kaygısını küçümsememek ve destekleyici bir tutum sergilemek önemlidir.
- Çocuğunuzun korkularını ifade etmesine izin verin.
- “Bebek misin sen?”, “Büyüdün artık, neden korkuyorsun?” gibi ifadeler kullanmaktan kaçının.
- Kendi kaygılarınızı çocuğunuza yansıtmamaya özen gösterin.
5. Düzenli Rutinler Oluşturun
Çocuğunuzun uyku, yemek ve teknoloji kullanım düzenini okula uyum sağlayacak şekilde düzenlemek önemlidir.
- Uyku saatlerini erken uyumaya teşvik edecek şekilde ayarlayın.
- Kahvaltı alışkanlığı kazandırarak güne enerjik başlamasını sağlayın.
- Teknoloji kullanımını sınırlayarak dikkat süresini artırmasına yardımcı olun.
6. Covid-19 ve Ruh Sağlığı
Pandemi süreci, çocukların ruh sağlığını olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, çocuğunuzun kendini bunalmış hissetmesinin normal olduğunu anlamasını sağlamak önemlidir.
- Covid-19 ile ilgili korku yaratmadan, yaşına uygun bir şekilde bilgi verin.
- Hijyen kurallarını anlatırken kaygı seviyesini artırmayacak bir dil kullanın.
- Okul ortamında güvende olacağına dair güven verin.
Sonuç
Okula uyum süreci, her çocuk için farklı şekilde ilerleyebilir. Bazı çocuklar hızlı bir şekilde adapte olurken, bazıları için bu süreç daha uzun sürebilir. Ebeveynlerin sabırlı, anlayışlı ve destekleyici olması, çocuğun okula olan uyumunu kolaylaştıracaktır.
Eğer çocuğunuzun okula karşı aşırı bir korkusu varsa, okuldan sürekli kaçınma davranışı gösteriyorsa veya sosyal becerileri zayıflıyorsa, bir uzmandan destek alarak süreci daha sağlıklı yönetebilirsiniz.