Travma, fiziksel ve psikolojik bütünlüğümüzü tehdit eden her türlü olaydır. Bu tanım yapılırken tehdit terimi kullanılır çünkü travmatik olaylarda yaşamımıza, vücut bütünlüğümüze, inanç sistemimize, sevdiklerimize yönelik bir tehdit, riskli bir durum söz konusudur. Bu tehdit, hiç beklemediğimiz bir anda ve biz hazır değilken gelir, günlük rutinimizi bozar, hayatımızı olumsuz yönde etkiler ve bizi ruhsal açıdan da yıpratır. Bu çalışmada travmanın bu yıpratıcı yanının çocuk üzerindeki etkisi, travmanın doğası, çocuğun ruh dünyasında nasıl karşılık bulduğu ve çocuğa travma ile başa çıkmada yardımcı olabilecek yöntemlerle tedavi yollarından bahsedilecektir.
.jpg){kind=link}
Travma Çeşitleri Nelerdir?
“Anormal olaylara normal reaksiyon verme” diye tanımlanan travmaya yol açan birçok etken vardır. Bunlardan kimi insan eliyle gerçekleştirilen savaş, cinayet, şiddet iken kimi de insanın kontrolü dışında gelişen doğal afetlerdir.
- Cinsellikle ilgili travmalar (taciz, tecavüz, ensest, pornografi vb.)
- Kayıplarla ilgili travmalar (insan, hayvan, uzuv, ilişki kaybı vb.)
- Duygusal şiddetle ilgili travmalar (ihmal, hakaret, alay, küfür vb.)
- Anne-baba tutumlarıyla ilgili travmalar (aşırı ilgili ebeveyn, aşırı ilgisiz ebeveyn, baskın-pasif ebeveyn, ayrımcılık, ceza, tahkir etme, baskı vb.)
- Fiziksel şiddetle ilgili travmalar (ebeveynden, yaşıtlarından, büyük birinden şiddet görmek yahut şahit olmak)
- Fiziksel ve psikolojik hastalıklarla ilgili travmalar (uzun süreli ve ağır hastalıklar, ameliyat, ölümcül rahatsızlıklar, hastane ortamı, alkol vb.)
- Okulda yaşanan travmalar (öğretmen, yaşıtlar ya da yaşça büyük öğrenciler tarafından fiziksel, duygusal, cinsel şiddete maruz kalmak, ceza, ihmal vb.)
- İlişkilerle ilgili travmalar (aldatılmak, boşanmak, şiddet görmek, aşağılanmak, ihmal vb.)
- Yaşam değişiklikleriyle ilgili travmalar (boşanma ve ayrılıklar, iflas etme, işten kovulma, maddi kayıplar, sık taşınmak vb.)
- Doğa olayları ve afetlerle ilgili travmalar (sel, deprem, yangın vb.)
- Diğer travmalar (hapis yatmak, kürtaj, azınlık muamelesi görmek, boğulma, dışlanma, vb.
Travmalar, kişinin psikolojisini ve benliğini doğrudan etkilemektedir.
Travma Süreci Nasıldır?
Travma bazen sadece bir kez ve kısa bir dönem için gerçekleşebilir; doğal afetler, kazalar, taciz vb. bu tür travmaya örnek verilebilir. Bazı durumlarda ise travma çok daha uzun bir dönemi kapsar; uzun dönem tacize uğramak, savaş, mültecilik, rehin alınmak gibi. Yapılan bir araştırmaya göre, 2-5 yaş grubundaki çocuklar %52,5 oranında travma yaratan olayla muhatap olma riskiyle karşı karşıyadır. Bir başka araştırmaya göre ise, 0-6 yaş grubundaki çocuklar arasında yanma, boğulma, düşme ve zehirlenmelerden dolayı diğer yaş gruplarından çok daha fazla ölüm vakası görülmektedir.